Raport EFL Wykształcenie czy doświadczenie? Co pomaga w biznesie. Pod lupą

Dyskusja o tym, czy w biznesie ważniejsze jest wykształcenie czy doświadczenie, towarzyszy przedsiębiorcom od lat. Dane z naszego tegorocznego raportu pokazują, że odpowiedź nie jest oczywista i zależy zarówno od wielkości firmy, jak i branży. Aż 91% przedsiębiorców uważa, że w prowadzeniu działalności to praktyka odgrywa kluczową rolę, jednocześnie niemal 70% przyznaje, że ich profil wykształcenia jest zgodny z obszarem działalności. W usługach ten wskaźnik sięga 84%, co dowodzi, że w wielu branżach dyplom nie jest tylko formalnością, lecz realnym kryterium w prowadzeniu firmy. Dla jednych fundamentem rozwoju są studia, które pomagają w zarządzaniu i otwierają drzwi do współpracy, także międzynarodowej. Dla innych kluczowy okazuje się kapitał praktyczny, czyli lata pracy w różnych firmach i doświadczenie zdobyte „w terenie”. Co ciekawe, wyniki badania pokazują, że w najmniejszych firmach rola edukacji formalnej jest mniejsza. Tylko 22% właścicieli uważa wykształcenie wyższe za przydatne w biznesie, podczas gdy w średnich firmach ten odsetek sięga aż 92%. Wraz z rozwojem firm, tym samym pojawianiem się w organizacjach zaawansowanych i specjalistycznych funkcji oraz ról, wiedza i wykształcenie nabierają znaczenia. Podsumowując: małe firmy częściej polegają na doświadczeniu i praktyce, a w większych rośnie potrzeba specjalistycznej wiedzy kierunkowej - podkreśla Paweł Bojko, wiceprezes zarządu EFL.

Niemal połowa przedsiębiorców bez dyplomu

Raport EFL „Wykształcenie czy doświadczenie. Co pomaga w biznesie. Pod lupą” pokazuje, że ścieżki edukacyjne polskich przedsiębiorców są zróżnicowane i nie zawsze dyplom uczelni wyższej jest przepustką do sukcesu własnego biznesu. W przypadku wykształcenia średniego dominuje technikum, które ukończyło 52% przedsiębiorców. Nieco mniej, bo 44% osób, ukończyło liceum, a tylko 4% postawiło na szkołę zawodową.

Nie trzeba jednak kończyć studiów, aby prowadzić własną działalność. Dyplom licencjacki lub magisterski posiada 29% przedsiębiorców, studia inżynierskie ukończyło również 29%. Czyli 42% zarządzających polskimi „misiami” nie posiada wykształcenia wyższego. Jeszcze mniej popularne są studia podyplomowe, które do swojego CV może wpisać tylko 11% szefów MŚP, a doktorat posiada zaledwie 1% właścicieli firm.

Wykształcenie wyższe częściej mają właściciele większych firm: w mikroprzedsiębiorstwach studia licencjackie lub magisterskie ukończyło jedynie 18% szefów, a inżynierskie 9%. W średnich firmach te wskaźniki są ponad dwukrotnie wyższe (44% i 52%). Co trzeci właściciel średniego przedsiębiorstwa ma też dyplom studiów podyplomowych, podczas gdy w mikrofirmach to wciąż rzadkość.

W transporcie wykształcenie „rozjeżdża się” z biznesem

Badanie EFL ujawnia, że w większości firm MŚP wykształcenie idzie w parze z profilem biznesu. Ogółem 69% przedsiębiorców prowadzi działalność zgodną z kierunkiem swojej edukacji. Ten odsetek rośnie wraz z wielkością firmy: z 63% w mikro i małych przedsiębiorstwach do 85% w średnich. Co trzeci przedstawicieli MŚP prowadzi działalność w innym obszarze niż ukończona edukacja (31%).

Najlepszą zgodność wykształcenia z prowadzoną działalnością deklarują właściciele firm usługowych (84%), rolniczych (76%) i budowlanych (75%). Największe rozbieżności widać w transporcie, gdzie aż 55% właścicieli ma dyplom niezwiązany z branżą.

Marginalne znaczenie edukacji wśród mikroprzedsiębiorców

Rola wykształcenia w codziennym prowadzeniu firmy postrzegana jest niejednoznacznie. Nieco ponad połowa badanych przedstawicieli MŚP (52%) uważa, że wyższe wykształcenie pomaga im w codziennym prowadzeniu własnej działalności gospodarczej. Z drugiej strony, 46% osób twierdzi, że nie ma ono znaczenia. Ponownie, większą wartość dyplomu dostrzegają właściciele średnich firm (92% pozytywnie ocenia edukację), podczas gdy w mikroprzedsiębiorstwach jedynie 22% jest tego zdania.

Biorąc pod uwagę branże, wykształcenie wyższe najczęściej doceniają właściciele firm usługowych (74%) i produkcyjnych (69%), natomiast w rolnictwie i transporcie większość badanych (odpowiednio 82% i 54%) uznaje, że dyplom nie ma znaczenia dla prowadzenia działalności.

Pełna wersja raportu EFL „Wykształcenie czy doświadczenie? Co pomaga w biznesie. Pod lupą” jest dostępna tutaj.

Metodyka badania:

Badanie „Pod lupą” zostało zrealizowane przez ICAN Institute na zlecenie EFL S.A. z właścicielami, współwłaścicielami i osobami odpowiedzialnymi za finanse w segmencie firm MŚP z całego kraju. W sumie zrealizowano 600 wywiadów: 247 rozmów z przedstawicielami mikrofirm, 186 rozmów z przedstawicielami małych firm oraz 167 rozmów z przedstawicielami średnich firm. Przebadane firmy reprezentowały sześć branż: budownictwo, handel, produkcję, rolnictwo, transport i usługi. Przygotowane w ten sposób dane pozwalają analizować i opisywać na poziomie całej populacji firm w Polsce. Badanie wykonano metodą telefonicznych ankiet (CATI) w lipcu 2025 roku.

Źródło informacji: EFL